Wat gebeurde er in 1924 in Apeldoorn, een eeuw geleden? Nog iets vroeger, op 14 november 1903 verscheen in Apeldoorn het eerste exemplaar van ‘De Nieuwe Courant’, de voorloper van AD de Stentor van vandaag. Toen het dagblad 100 jaar bestond, heeft de redactie een eeuw aan nieuws gebundeld in een boek op krantformaat. Het is trouwens zeker niet één van de oudste titels van Nederland. Die eer komen de Leeuwarder Courant én de Provinciale Zeeuwse Courant toe. Maar dat terzijde.
Apeldoornsche premieleening
Maar terug naar waar men zich een eeuw geleden in Apeldoorn nogal druk om maakte: de ‘Apeldoornsche premieleening’, waarvan de opbrengst het dorp in de culturele vaart der volkeren moest opstoten. Met deze premielening hoopte een aantal notabelen tien miljoen gulden op te halen voor de bouw van een schouwburg, een concertgebouw én een zomer- en wintertuin met rotspartijen. Toe maar.
Hoofdprijs was een villa
Om de bevolking over de streep te trekken, werd aan de lening een loterij gekoppeld met als hoofdprijs een prachtige villa aan de Emmalaan. De villa werd inderdaad gewonnen door een gelukkige obligatiehouder, maar met de lening zelf liep het slecht af. Onduidelijk is wat de schade precies was, maar veel deelnemers werden de dupe van het mislukken van de lening en zagen hun beloofde rijkdom in rook opgaan. De schouwburg kwam er niet en er werd ook geen concertgebouw gebouwd. De tuinen werden niet gerealiseerd. Apeldoorn sprak nog jaren over de ‘zwendel met de premielening’. En over hebzucht. Een eeuw later is er trouwens niet veel veranderd.
Meer nieuws
Er was meer nieuws in 1924. De Courant schreef in maart over een te ei-verige hoender. De Apeldoornse heer Biesterbosch ontdekte in zijn hoenderstapel een jonge Orpington die haar ei niet kwijt kon. Dat overkomt trouwens niet alleen Orpingtons. Er zat niets anders op dan het diertje te slachten, waarna men tot de ontdekking kwam dat een reuzen-ei van niet minder dan 190 gram de oorzaak was van het debacle.
Nieuws: diefstal van een gloeilamp
Ook nieuws was dat uit een elektrische fietslantaarn, bevestigd aan het rijwiel, een elektrisch gloeilampje werd ontvreemd. Over hebzucht gesproken! Het haalde de voorpagina van de Courant. En, we vonden het schokkend, in de etalage van het sigarenmagazijn ‘Plenty’ aan de Dorpsstraat lagen in een hok een paar jonge leeuwen. Wat? Ja, leeuwenwelpen van het circus Althoff. Ze lagen daar als levende reclame voor dit circus. Het sigarenmagazijn verkocht namelijk de entreekaarten!
Villa Dorianda
Als je een keer in Apeldoorn bent (in ons fijne vakantiehuis) en je besluit te voet naar de binnenstad te gaan, loop dan eens door de Emmalaan en bekijk Villa Dorianda op nummer 16, ooit dus de hoofdprijs in een opzienbarende loterij! Mocht je sigaren willen kopen, aan het Marktplein vind je Van Werven Cigars. Zonder leeuwen in de etalage! Maar wel met de markante Hans van Werven, de man die sinds 1982 leiding geeft aan het beroemde sigarenhuis.
